HISTORIA  GALIN

                 Na północny wschód od wsi, na lewym brzegu strumyka Pisa, wznosi się góra zwana Kadykową Górą, zapewne od rosnących tam jałowców. Istnieją hipotezy, że na tej wysokiej ponad sto metrów górze Prusowie mieli obronny gród. Nic w tym jednak pewnego. Pierwsze wzmianki o tej miejscowości pochodzą z lat 1332-1336. Zakon krzyżacki wydał wówczas przywilej lokacyjny na majątek szlachecki dla rycerza Eilenburga, pochodzącego zapewne z miejscowości o tejże nazwie z Saksonii. Przy majątku powstała od razu wieś szlachecka. W 1414roku wieś i majątek poniosły ogromne straty w czasie wojny polsko-krzyżackiej, zwanej głodową. Spłonął wtedy także i kościół. Łączne straty obliczano na 4500 grzywien. Według danych z 1889 roku Galiny wraz z folwarkami Galinki, Kadyki i Tynga zajmowały obszar 1260 ha. Należały ciągle do zu Eulenburgów, którzy wyrośli na potężny ród junkiersi i posiadali już tytuł grafów. Do Eulenburgów Galiny należały do 1945 roku. Szkoła powstała w Galinach przy kościele zaraz po zwycięstwie reformacji, to jest tuż po 1525 roku. W 1737 roku zreorganizowano ją i poddano nadzorowi państwowemu, wprawdzie i nadal sprawowanemu przez duchownych ewangelickich. W 1935 roku zatrudniano 3 nauczycieli, uczęszczało w niej 130 uczniów. Powszechny spis ludności z 17 maja 1935 roku zarejestrował w Galinach 800 mieszkańców. Zwały się one wtedy urzędowo Gallingen. Cennymi zabytkami Galin są: zespół dworski, kościół i plebania.  

          Kościół w Galinach zbudowano w drugiej połowie XIV wieku z kamieni polnych. Jest to kościół orientowany, salowy, z wydzielonym, prosto zamkniętym prezbiterium. Wieżę ma od zachodu, od północy zaś kruchtę i kaplicę. Północna strona kościoła nie ma okien. Wieża monumentalna, czterokondygnacyjna, jest ozdobiona tynkowanymi blendami i przecinającymi się łukami maswerków. Dach siodłowy na osi równoległej do dachu wieży. Dwa ozdobne uskokowe szczyty. Skromny portal gotycki w wieży. Przy wejściu wmurowane żelazne dyby. Wnętrze tynkowane, strop drewniany. Kościół od roku 1525 służył ewangelikom, w 1945 przejęli go katolicy i nadali mu tytuł Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny.       

     

Zabudowania pałacowe stanowią 7 budynków powstałych w różnych okresach, zachowujących ogólny charakter barokowy. Najstarszy jest główny budynek, wzniesiony w roku 1589 dla barona Botho zu Eulenburga, wielokrotnie po tym przebudowywany. Zewnętrzny kształt i charakter nadała mu przebudowa w XIX wieku. Jest to budynek dwukondygnacyjny, na planie prostokąta. Sala parterowa ma sklepienie żebrowe, sześcio i ośmiodzielne. Na pierwszym piętrze otwory okienne od zewnątrz z łukami pochodzą z XVII stulecia. Klatka schodowa dwukratowa, rzeźbiona, powstała na przełomie wieków XVII i XVIII. Z tego samego czasu pochodzą też drzwi dębowe ze starym okuciem. Zabytkowy charakter noszą też dwa piece i trzy kominki. Pierwszy piec, złożony z trzech uskokowo zwężających się części, zbudowano w wieku XVIII z jasnozielonych kafli z wytłoczonym herbem Eulenburgów. Drugi, wzorowany na nim, powstał w wieku XIX. Kominki wzniesiono w wieku XVIII w stylu baroku, w następnym stuleciu, przerobiono, potem dwa z nich (jeden na parterze, drugi na piętrze) zamurowano. Z XIX wieku pochodzi mazurska szafa ludowa, wmurowana w ścianę z drzwiami malowanymi farbą olejną: na ciemnozielonym tle barwne kwiaty i owoce. Pozostałe budynki, jedno- i dwukondygnacyjne tworzą lewe skrzydło pałacu w kształcie podkowy zakończone bramą wjazdową, pochodzącą z XIX wieku. Budynek z dwiema ośmiobocznymi wieżyczkami powstał prawdopodobnie w XVII stuleciu, sąsiedni zaś budynek jednokondygnacyjny w wieku XVIII. Wokół pałacu zachowały się resztki starego drzewostanu w zniszczonym parku krajobrazowym. Spichrz, rekonstrukcji ryglowej i ceglanej, dwukondygnacyjny na rzucie prostokąta, z dachem czterospadowym, wzniesiono, jak wskazuje na to data na metalowej chorągiewce, w roku 1745. Z tejże epoki pochodzi stodoła, na pomurowaniu kamiennym, konstrukcji belkowej, z dachem wspartym na belkach profilowanych, krytym gontem. do zespołu zabytkowego należą też czworaki i budynek gospodarczy, zbudowany w wieku XIX.
        Następne duże zmiany miały miejsce po pożarze w 1839 roku za czasów Botho Ernsta Ludwika zu Eulenburga (1811-1867). Przebudowano wówczas w duchu neogotyku lewe skrzydło pałacu gotycyzując wieżyczki i szczyt oraz budynki bramy. Przebudowa ta okazała się najwyraźniej nieudaną, musiała nie harmonizować z architekturą pałacu, gdyż w 1921 roku, pod kierunkiem śląskiego architekta, hrabiego Hochberga przeprowadzono kolejne zmiany,   tym razem przekształcając cały zespół zabudowań pałacowych w duchu neobaroku.
        W 1945 roku pałac został splądrowany, jego cenne wyposażenie spłonęło na pałacowym dziedzińcu a ostatni właściciel hrabia Botho Wend zu Eulenburg, wywieziony na Sybir, zmarł podczas transportu. Pałac ocalał, już latem 1946 roku dzieci z Warszawy były tu na koloniach. Jednakże Galiny długo nie miały szczęścia, właściciele się zmieniali, koncepcje zagospodarowania również.

                      Na szczęście od 1995 roku pałac jest własnością prywatną. Nowi właściciele nabyli cały zespół wraz z parkiem i zabudowaniami gospodarczo-inwentarskimi. Przeprowadzają gruntowny remont wszystkich budowli, rewaloryzację parku, odnosząc się z wielkim pietyzmem do substancji zabytkowej.
     Zespół pałacowy w Galinach, przekształcany wielokrotnie, przechodzący dobre i złe czasy, uzyskał niepowtarzalny charakter rezydencji, w której architekturze można odnaleźć wielowiekową historię, miniony czas, ale również początek nowego etapu dziejów.

             Przy Pałacu funkcjonuje Klub Jeździecki, hodowla koni, prowadzone są lekcje nauki jazdy konnej, oraz organizowane przejażdżki bryczką. Co roku na przełomie lipca i sierpnia odbywają się w Galinach Regionalne  Zawody w Skokach przez Przeszkody.

       

  

Brama wyjazdowa z pałacu w stylu neogotyckim - 1867 r.

Na dalszym planie - spichlerz