Konstytucja, którą 3 maja 1791 roku uchwalił Sejm Czteroletni, była drugim na świecie i pierwszym w Europie dokumentem tego typu. Jej autorami byli: Hugo Kołłątaj, marszałek nadworny litewski Ignacy Potocki, marszałek sejmowy Stanisław Małachowski oraz król Stanisław August Poniatowski.

Konstytucja 3 maja wprowadzała liczne zmiany w prawie. Najważniejsze z nich to trójpodział władzy na ustawodawczą, wykonawczą i sądowniczą. Poza tym, nowa ustawa w znacznym stopniu ograniczała przywileje szlachty, zwłaszcza tej najbiedniejszej zwanej gołotą.

Dotychczas nawet najbiedniejszy obwieś pochodzenia szlacheckiego, mógł poprzez liberum veto zniweczyć wszelkie próby zmian w państwie. Możliwość takiego sprzeciwu wykorzystywały skrzętnie sąsiednie mocarstwa, opłacając zdrajców i hamując tym samym rozwój i próby reorganizacji skostniałego ustroju panującego w Polsce.

Innym zapisem, który budził w szlachcie sprzeciw, było nadanie praw mieszczanom. Od tej pory mogli oni posiadać majątki ziemskie i zajmować wszelkie, nawet najwyższe stanowiska w państwie. Mogli oni również uzyskać prawa szlacheckie ze wszystkimi przywilejami. Mieszczanie zyskali także głos w Sejmie, gdzie od tej pory zasiadali ich przedstawiciele. Poza mieszczanami również chłopi uzyskali większe prawa i objęci zostali opieką państwa.

Szlachcie odebrano nie tylko prawo do liberum veto, ale także zakazano zawiązywania konfederacji oraz ograniczono siłę sejmików ziemskich. Nowa Konstytucja z dniem wejścia w życie, rozwiązywała istniejącą od wieków Rzeczpospolitą Obojga Narodów i powoływała Rzeczpospolitą Polską.

Szlachcie nie spodobało się także to, że zniesiona została wolna elekcja, a władza tronu stawała się dziedziczna. Wraz z wejściem w życie nowej Konstytucji, powołana została regularna armia w sile stu tysięcy żołnierzy. Dla jej utrzymania wprowadzono nowe podatki. Było to 10 procent dla szlachty i dwadzieścia procent dla duchowieństwa. Z podatków zwolnieni byli chłopi, szlachta bez ziemi oraz mieszczanie.